ریزش مو در مردان علل، علائم، درمان و پیشگیری

ریزش مو در مردان یکی از شایع ترین مشکلاتی است که بسیاری از مردان در طول زندگی خود با آن مواجه هستند. این پدیده می تواند دلایل مختلفی داشته باشد، از عوامل ژنتیکی و هورمونی تا شرایط پزشکی و سبک زندگی، همگی موثر هستند. طبق مطالعات انجام شده، ریزش مو یا آلوپسی(Alopecia) می تواند موقتی یا دائمی باشد و ممکن است تنها بخشی از سر یا کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد. در اینجا به بررسی موارد مختلفی از جمله دلایل ریزش مو در مردان، علائم، راه های جلوگیری از ریزش مو در مردان و درمان آن می پردازیم.

علل ریزش مو در مردان

ریزش موی ارثی (آلوپسی آندروژنتیک)

آلوپسی آندروژنتیک (Androgenetic Alopecia) شایع ترین نوع ریزش مو در مردان است که به طاسی الگوی مردانه نیز معروف است. این نوع ریزش مو ارتباط مستقیمی با ژنتیک و هورمون های مردانه دارد. طبق مطالعات Mayo Clinic، در این حالت فولیکول های مو به مرور زمان کوچک شده و موهای نازک تر و کوتاه تری تولید میکنند تا جایی که دیگر مویی رشد نمیکند. نکته امیدوار کننده این است که فولیکول ها زنده می مانند و این امکان وجود دارد که با درمان های مناسب، رشد مو مجددا تحریک شود.

نقش هورمون ها در ریزش مو

دی‌هیدروتستوسترون (DHT) که مشتقی از هورمون تستوسترون است، نقش کلیدی در ریزش موی مردانه دارد. این هورمون با تأثیر بر فولیکول‌های مو، باعث کوچک شدن تدریجی آنها می‌شود. طبق مطالعات NHS، این فرآیند هورمونی معمولاً از سنین جوانی آغاز می‌شود و می‌تواند در طول زمان نیز پیشرفت کند.

تضعیف سیستم ایمنی و ریزش مو

ضعف سیستم ایمنی می تواند منجر به ریزش موی موضعی یا آلوپسی آره آتا (Alopecia Areata) شود. در این حالت، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به فولیکول های مو حمله میکند. این وضعیت می تواند باعث ریزش موی ناگهانی شود که معمولا به شکل ریزش دایره ای شکل و به اصطلاح ریزش موی سکه ای است.

نقش سن بر ریزش مو

بر اساس مطالعات Mayo Clinic، با افزایش سن، فولیکول های مو به تدریج کوچک تر شده و موهای نازک تر و کوتاه تری تولید می شود. این فرآیند به عنوان طاسی الگوی مردانه شناخته می شود، معمولا با عقب نشینی خط رویش مو در پیشانی و نازک شدن موها در ناحیه تاج سر همراه است. اگرچه ریزش مو بر اثر افزایش سن بیشتر در مردان دیده می شود، اما باید دانست که این فراآیند طبیعی پیری بوده و در صورت تشخیص زود هنگام، مداخلات درمانی می توانند سرعت پیشرفت آن را کاهش دهند.

استرس و شوک روحی و تاثیر آن بر ریزش مو

استرس حاد و مزمن می‌تواند منجر به ریزش موی تلوژن افلوویوم (Telogen Effluvium) شود. بر اساس مطالعات Mayo Clinic، در این حالت موها به طور ناگهانی وارد فاز استراحت شده و ریزش پیدا می‌کنند. خوشبختانه این نوع ریزش مو معمولاً موقتی است و با کاهش استرس و بهبود شرایط روحی، رشد طبیعی مو از سر گرفته می‌شود.

نقش دارو ها و مکمل ها در ریزش مو چیست؟

برخی داروها می‌توانند باعث ریزش مو شوند. داروهای شیمی درمانی، داروهای ضد افسردگی، داروهای فشار خون، و برخی مکمل‌های ویتامین A در دوزهای بالا می‌توانند منجر به ریزش مو شوند. در اکثر موارد، با قطع دارو یا تنظیم دوز آن، ریزش مو متوقف می‌شود.

اختلالات جسمی و ریزش مو

بیماری‌های مختلفی مانند کم‌کاری تیروئید (Hypothyroidism)، لوپوس (Lupus) و دیابت می‌توانند باعث ریزش مو شوند. عموما این بیماری ها با تاثیر بر سلامت فولیکول ها و تضعیف آن، باعث ریزش مو می شوند. درمان بیماری زمینه ای معمولا به بهبود وضعیت موها کمک میکند.

عفونت ها و ریزش مو

عفونت ها قارچی پوست سر نیز یکی دیگه از عوامل ریزش مو در مردان است. برای مثال می توان از Tinea Capitis نام برد که باعث ریزش موی موضعی می شود. معمولا با درمان های ضد قارچی ریزش مو قابل کنترل است و با مصرف مکمل های مورد نیاز مو مانند کپسول فیتو و کپسول پریورین که حاوی مواد مغذی و موثر بر سلامت مو هستند می توان حتی باعث رویش مجدد موهای از دست رفته شد.

پرتودرمانی یا شیمی درمانی و ریزش مو

برای درمان سرطان از پرتو درمانی و یا شیمی درمانی استفاده می شود که میتواند باعث ریزش موی گسترده شود. شیمی درمانی و پرتو درمانی با تاثیر مستقیم بر فولیکول مو باعث ریزش مو در مردان و زنان می شود. البته باید گفت که ریزش مو در اثر شیمی درمانی یا پرتو درمانی معمولا موقتی است و پس از اتمام دوره ی درمان، موها مجددا رشد میکنند.

استفاده از وسایل حالت دهنده مو و محصولات مراقبتی نامناسب

استفاده ی نادرست از وسایل حالت دهنده مو مانند اتوی مو و سشوار و محصولات مراقبتی و زیبایی مانند رنگ های مو حاوی مواد شیمیایی قوی، محصولات صاف کننده و فرکننده شیمیایی و یا حتی بستن محکم موها مانند دم اسبی یا بافت های خیلی محکم و برس زدن خشن مو می تواند عامل شکنندگی مو، آسیب به فولیکول و در نهایت ریزش مو باشد.

اختلال عصبی کندن مو (تریکوتیلومانیا)

تریکوتیلومانیا (Trichotillomania) یک اختلال روانی است که طبق گزارش NHS با مشخصاتی مانند تمایل غیر قابل کنترل به کندن موی سر، ابرو یا سایر نقاط بدن، احساس تنش قبل از کندن مو و احساس آرامش پس از آن و ایجاد نواحی طاسی نامنظم شناخته می شود. 

نقش تغذیه نامناسب و کمبود مواد مغذی در ریزش مو در مردان

استفاده از محصولات غذایی فراوری شده، رژیم های غذایی ناسالم و یا سخت گیرانه و محدود کننده همگی می توانند منجر به ریزش مو گردند، چرا که کمبود مواد مغذی و ویتامین های مورد نیاز مو، تاثیر مستقیمی برا سلامت فولیکول های مو و ساقه های آن دارد.

کمبود پروتئین، آهن، ویتامین D، زینک و کمبود ویتامین های گروه B به خصوص بیوتین از مهم ترین عوامل ریزش مو است.

علائم ریزش مو در مردان

نازک شدن تدریجی موهای بالای سر

اولین علامت طاسی مردانه معمولا با نازک شدن تدریجی موها در ناحیه تاج سر و وسط سر پیدا می شود. این روند ممکن است سال ها طول بکشد و در ابتدا فقط با مقایسه عکس های قدیمی قابل تشخیص باشد اما اگر جدی گرفته نشود می تواند منجر به طاسی کامل گردد.

طاسی دایره ای، تکه تکه یا سکه ای

ریزش مو به صورت دایره ای یا سکه ای در نقاط مشخصی از پوست سر اتفاق می افتد. این نواحی کاملا بدون مو هستند و پوست در آن قسمت ها صاف و براق به نظر می رسد. به این نوع از ریزش مو در مردان آلوپسی آره آتا گفته می شود.

ریزش مو آلوپسی آندروژنتیک در مردان

معمولا طاسی مردانه یا آلوپسی آندروژنتیک همراه با نازک شدن موها و ضعف در رویش مجدد مو همراه است که میتوان علائم آن را با عقب نشینی خفیف خط رویش موی پیشانی و پس از آن در نواحی شقیقه ها بررسی کرد که در نهایت باعث طاسی جلو و تاج سر و یا وسط سر می گردد.

انواع الگوی طاسی در مردان

یکی از انواع ریزش مو در مردان ریزش مو دارای الگو است که معمولا این الگو (Pattern)  به شکل M  اتفاق می افتد و اتفاقا تحت تاثیر ژنتیک و هورمون DHT شکل میگیرد که در زیر مراحل شکل گیری الگوی ریزش مو در مردان را بررسی میکنیم.

کچلی الگوی مردانه (آلوپسی آندروژنتیک) و مراحل آن

 طاسی مردانه (Male Pattern Baldness) عموما الگوی مشخصی دارد که آن را به شکل M می شناسند که در مرحله اول عقب نشینی خفیف خط رویش مو در ناحیه شقیقه ها، مرحله دوم تشکیل الگوی M در خط رویش موی جلوی سر، مرحله سوم عمیق تر شدن عقب نشینی در شقیقه ها، مرحله چهارم نازک شدن موها در ناحیه تاج سر، مرحله پنجم گسترش ناحیه طاسی و اتصال نواحی جلو و تاج سر و مرحله ششم و هفتم باقی ماندن موها فقط در اطراف سر به شکل نعل است است.

روش های درمان ریزش مو در مردان

داروهای درمان ریزش مو در مردان(فیناستراید، ماینوکسیدیل)

داروی فیناستراید (Finasteride) با کاهش تولید DHT و کند کردن روند ریزش مو می تواند موثر باشد. در واقع داروی فیناستراید با مهار کردن آنزیم 5-آلفا ردوکتاز باعث کاهش ریزش مو می شود. داروی ماینوکسیدیل(Minoxidil) نیز که به صورت موضعی استفاده می شود با افزایش جریان خون در فولیکول های مو باعث تحریک رشد مجدد مو ها می شود.

کاشت مو و روش های آن

یکی از روش هایی که بسیاری از افراد برای بازگرداندن حجم موی دلخواه به پوست سر انتخاب میکنند کاشت مو (Hair Transplantation) است. کاشت مو با توجه به آمارها در مردان رواج بیشتری دارد و البته شامل روش های مختلفی از جمله روش FUT (برداشت نواری از پوست سر) FUE (برداشت تک به تک فولیکول ها) و DHI (کاشت مستقیم فولیکول ها) می باشد.

درمان های جایگزین ریزش مو در مردان مانند پلاسما تراپی

پلاسما تراپی(PRP) در واقع یکی از روش های جلوگیری از ریزش مو و غذارسانی مستقیم به فولیکول های مو است. در این روش با تزریق پلاسمای غنی از پلاکت های خود فرد و به همین سبب تحریک رشد مو و تقویت فولیکول های موجود می توان به جلوگیری از ریزش مو امید داشت. معمولا پلاسما تراپی در فواصل زمانی مشخصی نیازمند تجدید و تکرار است.

مراقبت از مو و حفظ موهای موجود

در بحث مراقبت از مو و نگهداری از موهای سر به اولین نکته ای که باید توجه کرد غذارسانی کافی به موها است که می توان از روشی تحت عنوان مزوتراپی استفاده کرد. مزوتراپی شامل تزریق های سطحی مواد مغذی و داروهای محرک رشد مو به درم یا لایه میانی پوست است.

پیشگیری از ریزش مو در مردان

رژیم غذایی سالم و مغذی

تغذیه مناسب برای پیشگیری از ریزش مو در مردان بسیار حائز اهمیت است که به میتوان به دریافت پروتئین های با کیفیت، ویتامین های گروه B، آهن و زینک، اسیدها چرب امگا3 و آنتی اکسیدان ها اشاره کرد. این مواد مغذی را میتوان با مصرف مکمل هایی مانند فیتو و پریورین نیز دریافت کرد. این محصولات دارای مقادیر زیادی از ویتامین های گروه B و مواد مورد نیاز مو هستند.

مدیریت استرس

استرس مزمن قطعا میتواند باعث ریزش مو شود. پس بهتر از با استفاده از راه هایی مانند تمرینات تنفسی و مدیتیشن، ورزش منظم، داشتن خواب کافی و دریافت مشاوره در صورت نیاز تا جای ممکن استرس و هیجانات منفی را کاهش داد تا از ریزش مو در مردان جلوگیری شود.

استفاده از شامپو و محصولات مراقبتی مناسب

استفاده از شامپوهای ملایم و بدون سولفات، شستشوی موها با آب ولرم، استفاده از نرم کننده های مناسب و اجتناب از محصولات حاوی مواد شیمیایی قوی می تواند در داشتن موهایی سالم و البته جلوگیری از ریزش مو کمک کننده باشد. باید توجه کنید که اغلب محصولات موجود در بازار دارای سولفات هستند، البته شامپو های برند پریورین و فیتو بدون سولفات هستند و برای موهای آسیب دیده مناسب اند.

ترک سیگار

مطالعات نشان می دهد که سیگار کشیدن می تواند با تاثیر بر گردش خون و اکسیژن رسانی به فولیکول های مو، روند ریزش مو را تشدید کند. دود سیگار دارای رادیکال های آزاد است که مستقیما بر سلامت مو و سلول های آن اثر میگذارد، در نتیجه در صورتی که با استعمال دخانیات درگیر هستید بدانید که مصرف سیگار برای سلامت موهای شما مانند سم عمل میکند.