علت ریزش مو چیست؟ از وراثت تا بیماری‌ها

آیا تابه‌حال فکر کرده‌اید که چرا موهای شما به‌ مرور زمان نازک و کم‌حجم‌تر می‌شوند؟ یا حتی شاید متوجه شده‌اید که هر روز تارهای بیشتری از موهای خود را دست می‌دهید و نمی‌دانید چطور باید این مشکل را برطرف کنید. ریزش مو، یکی از مشکلات رایجی است که اکثر ما در یک برهه از زندگی با آن مواجه می‌شویم و تأثیر زیادی روی اعتمادبه‌نفس‌مان می‌گذارد. ولی سؤال اینجاست: چرا این اتفاق می‌افتد؟ آیا ریزش مو همیشه طبیعی است یا می‌تواند نشانه‌ای از یک مشکل جدی‌تر باشد؟

در این مقاله از شانه سار، به‌بررسی علت ریزش مو، از استرس و هورمون‌ها گرفته تا ژنتیک و تغذیه، خواهیم پرداخت. اگر شما هم از ریزش مو رنج می‌برید یا می‌خواهید با راهکارهای جلوگیری از آن آشنا شوید، این مقاله برای شماست. پس با ما همراه باشید!

دلایل اصلی ریزش مو کدامند؟

علت ریزش مو در مردان و زنان متفاوت است و این تفاوت‌ها تأثیرات مختلفی روی هر یک از آن‌ها می‌گذارد. در مردان، اصلی‌ترین علت ریزش مو، ژنتیک است که به ریزش موی آندروژنتیک معروف است. این نوع ریزش معمولاً از نواحی پیشانی و تاج‌ سر آغاز شده و به‌تدریج باعث نازک‌تر و کمترشدن موها می‌شود. اما در زنان، ریزش مو بیشتر تحت تأثیر تغییرات هورمونی قرار دارد. عواملی مانند بارداری، شیردهی یا استرس‌های روزمره سبب ریزش مو در آن‌ها می‌شوند. در این‌ نوع ریزش، موها به‌طور یکنواخت در کف سر نازک شده و به‌طرز چشم‌گیری کاهش می‌یابد. به‌همین‌دلیل، علت ریزش مو در هر جنسیت باید به‌طور جداگانه بررسی شود.

نقش ژن‌ها و وراثت در ریزش مو

همان‌طور که از قبل اشاره کردیم، اصلی‌ترین علت ریزش مو ژنتیک است. براساس تحقیقات مجله Healthline اگر در خانواده شما سابقه ریزش مو وجود داشته باشد، احتمال اینکه شما هم با این مشکل مواجه شوید، بیشتر است. ریزش مو مردان عمدتاً تغییرات هورمونی است که موجب کوچک‌ترشدن فولیکول‌های مو می‌شوند و درنهایت موها شروع به ریزش می‌کنند. ولی در زنان این مشکل به‌طور معمول به‌صورت پراکنده و به‌دلیل نوسانات هورمونی در دوران‌های مختلف زندگی مانند بارداری یا یائسگی اتفاق می‌افتد. این تغییرات باعث نازک‌شدن موها و ریزش آن‌ها می‌شوند.

اختلالات هورمونی و ریزش مو

طبق نظریه سایت usc.zh علت ریزش مو گاهی اوقات در تغییرات هورمونی نهفته است. وقتی تعادل هورمون‌ها در بدن به هم می‌خورد، موها هم بی‌خبر از این تغییرات دچار مشکل می‌شوند. این نوسانات هورمونی از دوران بارداری تا اختلالات تیروئیدی یا حتی یائسگی، همه‌چیز را تحت تأثیر قرار می‌دهند و باعث نازک‌شدن مو و ریزش آن می‌شوند. درحقیقت، هورمون‌ها مثل یک فرمانده بی‌صدا، به‌طور مستقیم روی فولیکول‌های مو تأثیر می‌گذارند و رشد مو را کند یا متوقف می‌کنند. اگر متوجه تغییراتی در وضعیت موهایتان شدید، ممکن است دچار ریزش مو هورمونی شده باشید که باید هرچه زودتر بررسی شود.

علت ریزش مو پس از بارداری و در دوران پس از زایمان یکی از موضوعاتی است که بسیاری از مادران باید به آن توجه کنند. در دوران بارداری، به‌لطف تغییرات هورمونی، موها معمولاً پرپشت‌تر و براق‌تر از همیشه به‌نظر می‌رسند. این تغییرات باعث می‌شوند که زنان احساس کنند موهایشان سالم‌تر و ضخیم‌تر شده است. اما پس از زایمان، تغییرات هورمونی باعث ریزش مو می‌شوند. خبر خوب این است که این مشکل موقتی است و به‌تدریج موها دوباره به‌حالت طبیعی خود باز می‌گردند.

اما گاهی علت ریزش مو به اختلالات هورمونی دیگر مانند کم‌کاری تیروئید یا سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) مرتبط است. کم‌کاری تیروئید باعث می‌شود تا سطح هورمون‌های تیروئیدی کاهش یابد و درنتیجه رشد مو متوقف شود. دراین‌حالت، موها ضعیف شده و شروع به ریزش می‌کنند. 

همچنین، سندروم تخمدان پلی‌کیستیک (PCOS) یکی از دلایل افزایش هورمون‌های مردانه در بدن زنان است که باعث نازک‌شدن و ریزش موها می‌شود. این وضعیت ممکن است احساس ناامیدی به همراه داشته باشد، ولی نگران نباشید؛ با تنظیم هورمون‌ها، موها دوباره قدرت و زیبایی طبیعی خود را به‌دست می‌آورد.

کمبود مواد مغذی و ریزش مو

تغذیه نامناسب و کمبود برخی مواد مغذی یکی از اصلی‌ترین علت ریزش مو است. وقتی بدن از ویتامین‌ها و مواد معدنی حیاتی محروم می‌شود، موها شروع به ضعیف‌شدن و ریزش می‌کنند. دراین‌بخش، به مهم‌ترین کمبودهای تغذیه‌ای که باعث ریزش مو می‌شوند، به‌طور کامل میپردازیم.

• کمبود آهن و ریزش مو (آنمی) : شایع‌ترین علت ریزش مو کمبود آهن است. زمانی که بدن با کمبود این ماده مغذی روبه‌رو می‌شود، توانایی آن برای تولید هموگلوبین کاهش می‌یابد و این موضوع باعث می‌شود جریان خون به فولیکول‌های مو به‌میزان‌کافی نرسد. نتیجه این اتفاق نازک‌شدن و ریزش موهاست. برای جلوگیری از این مشکل، مصرف مواد غذایی سرشار از آهن مانند گوشت قرمز، عدس و سبزیجات برگ سبز به تقویت و حفظ سلامت موها کمک می‌کند.

• کمبود پروتئین و ریزش مو : پروتئین‌ها از اجزای اصلی تشکیل‌دهنده موها هستند. کمبود پروتئین در رژیم غذایی از اصلی‌ترین علت‌ ریزش مو است. موهای سالم نیاز به مقادیر کافی پروتئین دارند و کمبود آن‌ها باعث ضعیف‌شدن و ریزش موها می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل، باید یک رژیم غذایی غنی از پروتئین مثل تخم‌مرغ، مرغ، ماهی و حبوبات داشته باشید.

• کمبود ویتامین D و ارتباط آن با ریزش مو : طبق گفته‌های مجله Medical News Today ویتامین D یکی از ویتامین‌های ضروری برای رشد و سلامت مو است. زمانی که بدن با کمبود این ویتامین مواجه شود، فولیکول‌های مو ضعیف شده و ریزش مو آغاز می‌شود. برای تأمین ویتامین D، مصرف منابع غذایی مانند ماهی چرب و تخم‌مرغ و همچنین قرارگرفتن درمعرض نور خورشید به تقویت فولیکول‌های مو و جلوگیری از ریزش آن‌ها کمک می‌کند.

• کمبود روی (زینک) و ریزش مو : روی یک ماده معدنی حیاتی است که نقش مهمی در رشد و ترمیم بافت‌های بدن، از جمله مو ایفا می‌کند. بنابراین کمبود این ماده معدنی باعث ضعیف‌شدن و ریزش موها می‌شود. برای مقابله با این مشکل، بهتر است منابع غذایی سرشار از روی مانند آجیل، دانه‌ها، گوشت قرمز و محصولات لبنی را در رژیم غذایی خود بگنجانید تا موهایی سالم‌تر و قوی‌تر داشته باشید.

• محدودیت کالری و پروتئین و تأثیر آن بر ریزش مو : یکی از علت ریزش مو که اغلب نادیده گرفته می‌شود، رژیم‌های غذایی شدید است که کالری یا پروتئین را به‌ حداقل می‌رسانند. بدن برای رشد مو نیاز به انرژی کافی دارد و وقتی این انرژی کم باشد، موها به‌راحتی ضعیف می‌شوند و ریزش آن شروع می‌شود. برای مقابله با این مشکل، اصلاح رژیم غذایی و مصرف مکمل‌های مناسب به بازگرداندن زیبایی و حجم به موها کمک می‌کند.

• مصرف بیش‌ازحد مکمل‌ها و اثر آن بر مو : مصرف بیش‌ازحد مکمل‌ها یکی دیگر از علت‌ ریزش مو است که بسیاری از افراد از آن غافل هستند. درحالی‌که مکمل‌ها به بهبود سلامت مو کمک می‌کنند، استفاده بی‌رویه از آن‌ها باعث اختلال در تعادل مواد مغذی بدن و درنتیجه ریزش مو می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل، مصرف مکمل‌ها باید تحت نظر متخصص و براساس نیاز بدن باشد.

عوامل محیطی و سبک زندگی

سبک زندگی و عوامل محیطی از قابل‌توجه‎ترین علت ریزش مو هستند. استرس، مصرف دخانیات و الکل و استفاده از محصولات شیمیایی به‌راحتی سلامت موها را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند و باعث ریزش آن‌ها می‌شوند. در‌ادامه، به‌بررسی کامل این عوامل محیطی و سبک زندگی که ریزش مو را تشدید می‌کنند، به‌طورکلی خواهیم پرداخت.

استرس و افسردگی و تأثیر آن بر ریزش مو

استرس و افسردگی، یک دشمن پنهان برای سلامت موها هستند که اغلب نادیده گرفته می‌شوند. وقتی تحت فشار روحی قرار می‌گیریم، بدن به‌طور خودکار وارد حالت بحران می‌شود و هورمون‌های بدن را دچار تغییراتی می‌کند. این تغییرات هورمونی تأثیر منفی بر فولیکول‌های مو می‌گذارد و باعث ریزش آن‌ها می‌شود. این نوع ریزش مو به نام (تلوژن افلوویوم) شناخته می‌شود و یکی از نشانه‌های بارز آن، ریزش ناگهانی و گسترده موها است. اما خبر خوب این است که با کاهش استرس و درمان افسردگی و بازگشت به‌حالت آرامش، این ریزش به‌تدریج متوقف می‌شود و موها دوباره فرصت رشد پیدا می‌کنند.

مصرف دخانیات و الکل

سیگارکشیدن و مصرف الکل ضربه بزرگی به سلامت موها وارد می‌کنند. دخانیات با کاهش جریان خون به فولیکول‌های مو، باعث تضعیف رشد و نازک‌شدن موها می‌شود. ازسوی‌دیگر، الکل با دفع مواد مغذی ضروری برای رشد مو، روند تقویت آن را مختل می‌کند. ترک این عادات نه‌تنها به سلامت عمومی بدن کمک می‌کند، بلکه باعث بازگشت طراوت و قوت به موها نیز می‌شود.

استفاده از محصولات شیمیایی مو

استفاده مکرر از محصولات شیمیایی مانند رنگ مو، دکلره و حرارت‌های شدید به موها آسیب جدی وارد کرده و باعث ریزش آن‌ها می‌شود. این مواد و دمای بالای اتو مو به ساختار مو لطمه می‌زنند و آن را ضعیف و شکننده می‌کنند. برای حفظ سلامت موها، بهتر است از محصولات طبیعی و ملایم استفاده کنید و مصرف حرارت‌های زیاد را به‌حداقل برسانید. این تغییرات ساده به موهای شما جان تازه‌ای می‌بخشند.

آسیب های فیزیکی به مو

آسیب‌های فیزیکی به مو مانند کشیدن یا بافتن محکم آن یکی از علت‌ ریزش مو است. این رفتارها فشار زیادی به فولیکول‌های مو وارد می‌کنند و باعث ضعیف‌شدن مو و حتی ریزش آن می‌شوند. اگر عادت دارید موهایتان را محکم ببندید یا آن‌ها را بکشید، بهتر است به آن‌ها استراحت دهید تا از آسیب بیشتر جلوگیری کنید. در غیر این صورت، این فشارهای مداوم روند ریزش مو را تشدید می‌کند.

مهمترین بیماری‌ها و عفونت‌ها در ریزش مو

بیماری‌ها و عفونت‌های مختلف تأثیر زیادی بر سلامت موها دارند و یکی از اصلی‌ترین علت ریزش مو به شمار می‌آیند. برای داشتن موهای زیبا و سالم باید به این موارد توجه کنید:

• عفونت‌های قارچی پوست سر: عفونت‌های قارچی یکی از دلایل پنهان ریزش مو هستند که معمولاً با علائمی مثل خارش، قرمزی و پوسته‌ریزی در پوست سر همراه می‌شوند. این عفونت‌ها به فولیکول‌های مو آسیب زده و باعث ریزش آن‌ها می‌شوند. درمان به‌موقع و دقیق این عفونت‌ها از آسیب‌های بیشتر جلوگیری می‌کند و سلامت موها را دوباره بازمی‌گرداند.

• بیماری‌های خود ایمنی و تأثیر آن بر ریزش مو : بیماری‌های خود ایمنی مانند آلوپسی آره آتا یکی از دلایل غیرقابل پیش‌بینی ریزش مو هستند. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله کرده و باعث ریزش مو در نواحی خاصی از سر به صورت سکه‌ای می‌شود. خوشبختانه، درمان‌های پزشکی متنوعی وجود دارند که روند ریزش مو را متوقف کرده و به بازگشت دوباره موها کمک می‌کنند.

• کاهش وزن شدید و ارتباط آن با ریزش مو : براساس تحقیقات مجله Hair Doctors کاهش وزن سریع و رژیم‌های سخت‌گیرانه یکی‌دیگر از علت‌ ریزش مو است. زمانی که بدن به‌طور ناگهانی با کمبود مواد مغذی روبرو می‌شود، رشد مو متوقف شده و ریزش آن آغاز می‌شود. برای جلوگیری از این مشکل، بهترین راه این است که روند کاهش وزن به‌صورت تدریجی و با رعایت رژیم غذایی متعادل و غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی انجام شود. این کار نه‌تنها به حفظ سلامت مو کمک می‌کند، بلکه از بروز مشکلات جانبی دیگری نیز جلوگیری می‌کند.

انواع ریزش مو کدام است؟

موها در سه مرحله اصلی رشد می‌کنند: آناژن (مرحله رشد فعال)، کاتاژن (پایان مرحله رشد) و تلوژن (مرحله استراحت). هر کدام از این مراحل نقش خاصی در فرایند رشد مو دارند و کوچک‌ترین اختلال در آن‌ها منجر به ریزش مو می‌شود. زمانی که این چرخه طبیعی دچار وقفه یا مشکل شود، موها به‌طور غیرمنتظره‌ای شروع به ریزش می‌کنند. 

ریزش مو انواع مختلفی دارد که هرکدام علت‌های خاص خود را دارند. یکی از رایج‌ترین علت‌ ریزش مو، آلوپسی آندروژنیک است که معمولاً به‌دلایل ژنتیکی و هورمونی رخ می‌دهد. آلوپسی آره آتا، نوعی ریزش موی خودایمنی است که سیستم ایمنی بدن به فولیکول‌های مو حمله می‌کند. همچنین، تلوجن افلوویوم یک نوع ریزش موی موقت است که اغلب پس از استرس یا تغییرات هورمونی مشاهده می‌شود. هرکدام از این انواع ریزش مو نیاز به درمان‌های خاص خود دارند؛ بنابراین شناخت دقیق علت ریزش مو، اولین گام در درمان موفق است.

تفاوت ریزش موی طبیعی و غیرطبیعی چیست؟

 هر روز به‌طور طبیعی حدود 50 تا 100 تار مو از سر ما می‌ریزد. این ریزش کاملاً طبیعی است و بخشی از چرخه طبیعی رشد مو به‌شمار می‌آید. این چرخه از سه مرحله اصلی رشد، استراحت و ریزش تشکیل شده است. ولی زمانی که ریزش مو از حد معمول فراتر می‌رود و حجم موها به‌طور غیرطبیعی کم می‌شود، نشانه‌ای از یک مشکل است که نیاز به‌بررسی و درمان دارد. دراین‌زمان، باید به‌دنبال علت ریزش مو بگردیم و راه‌حل‌هایی برای مقابله با آن پیدا کنیم.

تشخیص و درمان ریزش مو

تشخیص دقیق علت ریزش مو، قدم اول در مسیر درمان آن است. وقتی بدانید چرا موهایتان ریزش دارند، می‌توانید با انتخاب درمان‌های مناسب، به حفظ و بهبود سلامت موهای خود کمک کنید. هرچه سریع‌تر علت ریزش مو شناسایی شود، درمان‌های مؤثرتر و نتیجه‌بخش‌تری در انتظار شما خواهد بود.

برای شناسایی علت ریزش مو، ابتدا پزشک با یک معاینه دقیق مو و پوست سر وضعیت را بررسی می‌کند. دربرخی‌ موارد، برای کشف دلایل دقیق‌تر، باید آزمایش خون یا حتی آزمایش‌های ژنتیکی انجام دهید. این فرایندها به پزشک کمک می‌کنند تا علت اصلی ریزش مو را پیدا کرده و درمان‌های مؤثری را مطابق با شرایط شما پیشنهاد دهد.

درمان‌های پزشکی و خانگی ریزش مو 

در کنار روش‌های پزشکی، داروهایی مانند ماینوکسیدیل و فیناستراید به‌عنوان راه‌حل‌های مؤثر برای مقابله با ریزش مو عمل می‌کنند. این داروها یک گزینه‌ عالی برای افرادی هستند که به‌دنبال روش‌هایی درمانی غیرجراحی می‌گردند. ولی اگر ریزش مو به‌حدی شدید شده باشد که درمان‌های دارویی کافی نباشد، روش‌های جراحی مثب کاشت مو نقش کلیدی در بازگرداندن حجم و سلامت موها ایفا می‌کند. این روش‌ها برای افرادی که به‌دنبال راه‌حل‌های دائمی و مؤثر هستند، انتخابی مناسب خواهند بود.

در دنیای درمان‌های خانگی و طبیعی، روش‌هایی مثل استفاده از ماسک‌های مغذی و تغذیه مناسب هم به همان اندازه تأثیرگذار هستند. ماسک‌هایی که از ترکیبات طبیعی مانند روغن‌های گیاهی، عسل و آووکادو تهیه می‌شوند، به‌تقویت فولیکول‌های مو و ترمیم آسیب‌های آن کمک می‌کنند. به‌علاوه، تغذیه صحیح با ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری، موجب تقویت ریشه‌ها و جلوگیری از ریزش مو می‌شود. استفاده همزمان از این روش‌ها، با تغییرات ساده در سبک زندگی، به سلامت و زیبایی موهای شما جان دوباره می‌بخشد.

جلوگیری از ریزش مو

برای جلوگیری از ریزش مو، توجه‌به تغذیه سالم، مدیریت استرس و استفاده از محصولات مراقبتی مناسب نقش حیاتی دارد. مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری، مانند آهن و ویتامین D، به تقویت ریشه‌های مو کمک می‌کند. همچنین، کاهش استرس و پیداکردن روش‌های آرامش‌بخش برای بدن و ذهن، از تأثیرات منفی آن بر سلامت مو جلوگیری می‌کند. علاوه‌براین، انتخاب محصولات مراقبتی که متناسب با نوع مو و نیازهای خاص آن باشند، باعث حفظ سلامت مو و جلوگیری از آسیب‌دیدگی آن می‌شوند. با ترکیب این عوامل، از ریزش مو جلوگیری کنید و موهایی سالم و زیبا داشته باشید.

نکات پایانی علت ریزش مو

ریزش مو ناشی از عوامل مختلفی مثل ژنتیک، تغییرات هورمونی، کمبودهای تغذیه‌ای و استرس است. شناخت علت ریزش مو اولین گام برای درمان مؤثر این مشکل است. شاید یک تغییر ساده در رژیم غذایی، مصرف دارو یا مشاوره با یک پزشک متخصص بتواند شما را از شر ریزش مو نجات دهد. پس اگر از ریزش مو رنج می‌برید، نگران نباشید؛ با تشخیص درست و درمان به‌موقع، می‌توانید موهای سالم و زیبایی داشته باشید. این مقاله توسط تیم محتوا شانه سار به قلم سحر شیروانی نوشته شده است.